آنچه که مسلم است این است که در سیستم‌های سنتی آبیاری نظیر آبیاری غرقابی هدر رفت و مصرف آب بسیار زیاد است. با گذشت زمان راه های بهتری برای آبیاری به وجود آمده است. در ادامه به بررسی روش های کاهش مصرف آب در آبیاری زمین های کشاورزی می پردازیم. با نیک پلیمر همراه باشید.
روش های کاهش مصرف آب در آبیاری زمین های کشاورزی
امروزه به دلیل کاهش بارندگی ها و کمبود منابع آبی ، صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مطالعات علمی نشان می دهد استفاده از روشهای نوین آبیاری می تواند به کاهش مصرف آب و استفاده ی بهینه از آن کمک کند. با پیشرفت دانش و تکنولوژی می‌توان سیستم آبیاری جدید را جایگزینی مناسب برای آبیاری به شیوه سنتی و قدیمی دانست.
صرفه جویی در مصرف آب باید در سه ی بخش انتخاب روش آبیاری مناسب ، نصب و بررسی کارکرد صحیح آن و مدیریت آبیاری درست انجام شود که در زیر شرح داده می شود.
در صورت تمایل می توانید از محصولات نوار آبیاری قطره ای و لوله پلی اتیلن دیدن فرمایید.
استفاده از سیستم های آبیاری مناسب
روش های آبیاری قدیمی مانند آبیاری غرقابی که شامل آبیاری نواري، کرتي، نشتي و یا جوی و پشته است موجب هدر رفت آب ، فرسایش خاک ، افزایش هزینه کارگری و مصرف انرژی می شود. به همین دلیل این روش ها دیگر مقرون به صرفه نیست و بهتر است روش های جدید آبیاری جایگزین گردد.
یکی از متداول ترین سیستم های جدید آبیاری؛ آبیاری قطره ای و آبیاری بارانی می باشد. که انتخاب هر کدام از آنها به نوع محصول، شرایط جوی، نوع خاک و .. بستگی دارد.
اطمینان از کارکرد صحیح سیستم
سیستم های آبیاری نوین مانند آبیاری بارانی و قطره ای هر چند وقت یک بار باید بررسی شده و در صورت بروز هر گونه مشکل و نشتی آن شناسایی و بر طرف شود. گفتنی است پیدا کردن نشتی در سیستم هایی که دارای کنتور هستند بسیار راحت تر انجام می شود.
در صورت تمایل می توانید از محصولات ما دیدن فرمایید:
مدیریت برنامه ریزی آبیاری
به کمک مدیریت برنامه ریزی آبیاری می توان زمان دقیق آبیاری و میزان آب مورد نیاز گیاه را مشخص کرد. در مدیریت آبیاری توجه به مولفه های زیر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
1. جنس خاک:
توجه به جنس خاک در آبیاری از اهمیت بالایی برخوردار است.معمولا خاک های سنگین و رسی آب بیشتری در خود حفظ می کنند و دیرتر خشک می شوند. به همین دلیل فاصله ی آبیاری در این نوع خاک ها باید بیشتر باشد. همچنین خاک های شنی آب کمتری در خود نگه می دارند و خیلی زود خشک می شوند. بنابراین محصولات کاشته شده در این نوع خاک ها باید زود به زود آبیاری شوند.
2. میزان آب مورد نیاز گیاه:
نیاز آبی گیاهان مختلف بسته به تبخیر و تعرق گیاه متفاوت است. با محاسبه ی نیاز آبی گیاه می توان میزان آب از دست رفته خاک را تعیین و در آبیاری های بعدی تنها به اندازه جبران رطوبت از دست رفته خاک آبیاری نمود. این عمل از آبیاری بیش از حد یا تنش کم آبی گیاه جلوگیری می کند.
3. زمان دقیق آبیاری:
برای جلوگیری از هدر رفت آب در اثر تبخیر ، آبیاری بهتر است در اوایل صبح یا عصر و شب انجام شود. کاهش تبخیر آب نیز سبب می‌شود تا آب به خوبی در خاک نفوذ کند، در نتیجه از دفعات نیاز به آبیاری مزرعه کاسته خواهد شد.
4. استفاده از دستگاه لایسیمتر:
خشک شدن سطح رویی خاک به معنای رسیدن زمان آبیاری نیست. زیرا ممکن است هنوز رطوبت در زیر خاک و اطراف ریشه وجود داشته باشد. آگاهی از میزان رطوبت خاک به کشاورز کمک می کند تا چندیدن روز آبیاری را به تعویق بیاندازد.
برای این منظور می توان از دستگاه لایسیمتر استفاده کرد. این دستگاه در داخل مزارع نصب می شود. خاکی که درون آن ریخته می شود همان خاک مزرعه و محصول کشت شده در آن، همان محصول مزرعه می باشد.
لایسیمتر با بیلان بندی آب ورودی و خروجی، مقدار تبخیر و تعریق اتفاق افتاده در خاک را اندازگیری می کند. سپس به بخش پردازش می فرستد تا مدت زمان کار پمپ آب و مقدار آب وارد شده به زمین مشخص شود این عمل نقش مهمی در رسیدن به بهره وری حداکثری آب دارد.
5. کشت گیاهان مقاوم به خشکی:
انتخاب محصول مورد نظر برای کشت باید با شرایط آب و هوایی هر منطقه تناسب داشته باشد. برای مثال در مناطقی که با بحران خشکسالی مواجه هستند باید محصولات مقاوم به خشکی کشت شود.
6. مالچ پاشی مزرعه:
مالچ پاشی روشی است که در آن سطح روی خاک و اطراف گیاهان با لایه ای از کاه ، خاک اره ، خاک برگ و… پوشانده می شود. این روش تاثیر بسزایی در حفظ رطوبت خاک و کاهش میزان تبخیر و تعرق آب دارد. همچنین از فرسایش خاک توسط آب و شرایط جوی جلوگیری می کند و با تامین رطوبت مورد نیاز گیاه ، شرایط مطلوب رشد گیاه و تولید محصولات باکیفیت را فراهم می کند.
مالچ‌ها نیز در طول زمان تجزیه شده و با افزایش محتوای مواد آلی خاک ظرفیت نگهداری آب در خاک را بالا می‌برند. علاوه بر این می توان از پلاستیک مشکی رنگ برای پوشش‌دهی روی خاک به منظور مبارزه با علف‌های هرز و کاهش تبخیر آب استفاده کرد.
7. جمع آوری و ذخیره سازی آب:
عمده مصرف بخش کشاورزی از طریق آب های زیر زمینی تامین می شود که موجب خشک شدن سفره های زیر زمینی می شود. درحالی که می توان با جمع آوری و ذخیره سالی آب های سطحی حاصل از برف و باران منبع تامین آب بسیار مناسبی را برای مزارع در طول سال فراهم نمود. برای این منظور می توان در کنار مزرعه حوضچه یا استخرهای مناسبی را تعبیه کرد.
8. تولید محصولات ارگانیک:
تحقیقات علمی نشان می دهد کاشت محصولات ارگانیک در زمان خشکسالی 30 درصد محصول بیشتری نسبت به مزارع غیر ارگانیک تولید می‌کند. روشهای ارگانیک کشاورزی، به حفظ رطوبت خاک، افزودن آب زیرزمینی بیشتر و جلوگیری از ورود سموم و دفع آفات به رودخانه‌ها کمک می‌کند.
از دیگر روش های کاهش مصرف آب می توان به کشت چرخشی محصولات، پرورش گیاهان گلخانه ای، بازیافت فاضلاب، روش های کشت بدون خاک، چرای تناوبی و… اشاره کرد.
کلام آخر
امروزه با افزایش گرمای زمین و کاهش بارندگی، کاهش هدر رفت آب به یکی از مهترین دغدغه های کشور تبدیل شده است. همانطور که می دانید آب مصرفی در بخش کشاورزی نسبت به دیگر بخش ها بیشتر است. در این مطلب از نیک پلیمر سبلان سعی کردیم برخی روش های کاهش مصرف آب در حوزه کشاورزی را برای شما بیان کنیم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
